[SEJO31-de]

DOGODILO SE NA DANASNJI DAN;9 JANUAR:

Ubijen Hadži-Đera, rođeni Mokranjac, De Bovoar, Nikson i Ture, umrli Napoleon III i Emanuele II, proglašena Republika Srpska

1792. Mirom u Jašiju, kojim je okončan rusko-turski rat, započet u avgustu 1787, Rusija proširila granicu do Dnjestra.

1793. Francuz Žan-Pjer Blanšar izveo prvi let balonom iznad Severne Amerike.

1804. Turci ispred manastira Moravica ubili srpskog arhimandrita Georgija Đorđevića Hadži-Đeru, narodnog prvaka u rudničkom kraju. Šest dana potom počela tzv. seča knezova, što je ubrzalo izbijanje Prvog srpskog ustanka.

1856. Rođen srpski kompozitor i muzički pedagog Stevan Stojanović Mokranjac, član Srpske kraljevske akademije, horovođa Beogradskog pevačkog društva, jedan je od osnivača Srpske muzičke škole. Njegovo delo smatra se najznačajnijom etapom u razvoju srpske nacionalne muzike u XIX veku.

1873. Umro Šarl Luj Napoleon III, nećak Napoleona Bonaparte, predsednik Francuske od 1848. do 1852, car do 1870. Tokom njegove vladavine Francuska zaposela Nicu i Savoju i počela kolonijalno osvajanje Indokine. Počeo rat protiv Pruske, zarobljen 1. oktobra 1870. u bici kod Sedana i zbačen s prestola. Posle zaključenja mira s Pruskom 1871. emigrirao u Englesku, gde je umro.

1878. U srpsko-turskom ratu srpska vojska ušla u Niš, Turci narednog dana predali tvrđavu i varoš, okončana turska uprava u tom gradu. Borbe trajale 25 dana, odlučujuća bila pobeda Braničevske brigade na Čegru.

1878. Umro italijanski kralj Vitorio Emanuele II, prvi vladar ujedinjene Italije. Po dolasku na presto, 1861, inaugurisao parlamentarnu monarhiju.

1908. Rođena francuska književnica Simon de Bovoar, autorka romana, pozorišnih komada i filozofskih eseja. Životna saputnica filozofa Žan-Pola Sartra.

1913. Rođen državnik Ričard Nikson, jedini šef države u istoriji SAD koji je podneo ostavku pod pretnjom smene postupkom impičmenta. Predsednik SAD postao 1969, ponovo izabran 1972, a 1974. se povukao zbog afere Votergejt. 1972. normalizovao odnose s Kinom.

1922. Rođen gvinejski državnik i pisac Ahmed Seku Ture, prvi predsednik posle sticanja nezavisnosti Gvineje 1958. Jedan od osnivača Afričkog demokratskog zbora, 1946, Demokratske stranke Gvineje, 1947, od 1956. na čelu afričkog sindikata Generalne konfederacije radnika crne Afrike. Poslanik teritorijalne skupštine Gvineje 1953, od 1956. do 1958. Skupštine Francuske.

1942. U Petrovgradu, danas Zrenjaninu, Kikindi i drugim mestima u Banatu, Nemci u Drugom svetskom ratu streljali 150 komunista i simpatizera partizana. Istog dana, mađarske okupacione vlasti počele masovno hapšenje i ubijanje Srba s druge strane reke Tise. U Đurđevu kod Žablja, Šajkašu i Gospođincima streljano 60 Srba.

1945. Počelo iskrcavanje trupa SAD, u Drugom svetskom ratu, na najveće filipinsko ostrvo Luzon. Borbe okončane 15. avgusta kapitulacijom japanskih snaga.

1953. Potonuo južnokorejski feribot, poginulo 349 osoba.

1962. SSSR i Kuba potpisali trgovinski sporazum na osnovu kog je Kuba dobijala robu po povlašćenim cenama. Ugovor prestao da važi 1991.

1978. U Iranu počela islamska revolucija. Godinu dana kasnije zbačen šah Reza Pahlavi.

1992. Reagujući na odluku Bošnjaka i Hrvata da od Evropske zajednice traže priznanje suverene Bosne i Hercegovine, Srbi proglasili republiku srpskog naroda u BiH i saopštili da je ta republika federalna jedinica Jugoslavije.

1996. Čečenski pobunjenici zauzeli bolnicu i uzeli 2.000 talaca u dagestanskom gradu Kizliar. Pobunjenici tražili prekid rata u Čečeniji.

1996. Obustavljen vazdušni humanitarni most za Sarajevo, najveći vazdušni most u istoriji vazduhoplovstva posle sovjetske blokade Berlina. Tokom tri i po godine rata u Bosni obavljeno 13.000 humanitarnih letova, kojima je dopremljeno više od 160.000 tona pomoći.

1999. Pri hapšenju, pripadnici SFOR-a ubili bosanskog Srbina Dragana Gagovića, optuženog pred Haškim tribunalom za zločine u ratu i BiH.

2002. SAD ukinule sankcije na prodaju oružja Jugoslaviji, uvedene 1996.

2002. Vlada SAD pokrenula istragu o stečaju multinacionalne elektrodistributerske kompanije Enron, najvećem bankrotstvu u istoriji SAD.

2003. U izveštaju Savetu bezbednosti Ujedinjenih nacija, inspektori za oružje Hans Bliks i Mohamed el Baradej naveli da do tada nisu otkrili nijedan dokaz o tome da Irak poseduje ili razvija hemijsko, biološko ili nuklearno oružje.

2004. Turska potpisala protokol kojim se ukida smrtna kazna, čak i u slučaju rata, kao prvi korak u pravcu početka pregovora o ulasku te zemlje u EU.

2005. Palestinci izabrali Mahmuda Abasa za naslednika dugogodišnjeg lidera Jasera Arafata.

2005. Sudanska islamistička vlada i pobunjenici sa juga zemlje potpisali sporazum kojim je završen najduži građanski rat u Africi, koji je trajao 21 godinu.