Iz Srbije godisnje odlazi vise od 32.000 ljudi
 

Danas su aktuelni odlasci u Veliku Britaniju, Italiju i Mađarsku. – Godišnje se vrati oko 20.000 emigranata, uglavnom penzionera iz Nemačke i Austrije

http://i.imgur.com/DIM0lnk.jpg

Svake godine više od 32.000 osoba ode iz naše zemlje, a statistika koja brojevima slika „bisere rasute po celom svetu” govori da najveći broj naših sugrađana odlazi u Nemačku, oko 9.000 naših ljudi emigrira u ekonomski najprosperitetniju zemlju Starog kontinenta. U Austriju svake godine odlazi više od 4.000 osoba, zbog čega ne čudi podatak da je svaki deseti stanovnik Beča Srbin. Slovenija je treća najpoželjnija „druga država” za naše sugrađane, posebno za one koji nose „bele mantile”, a osim lekara, stomatologa i farmaceuta u bivšu jugoslovensku republiku masovno odlaze i medicinske sestre. Sa ulaskom Mađarske u veliku porodicu evropskih naroda, ova zemlja postaje zanimljiva i našim emigrantima – procene govore da je u poslednjoj deceniji oko 50.000 građana emigriralo u Mađarsku.

Istraživač Instituta društvenih nauka Vladimir Nikitović upozorava da smo u poslednjih deset godina izgubili oko 300.000 ljudi zbog negativnog prirodnog priraštaja, a emigracija nam je „odnela“ dodatnih 130.000 sugrađana. On ističe da je proces emigracije u zemlje Evropske unije olakšan početkom 2010. godine, kada je Srbija ušla na belu šengensku listu a naši sugrađani oslobođeni obaveze da vade vize za zemlje Starog kontinenta.

– Poslednji popis stanovništva 2011. godine pokazao je da oko 300.000 ljudi radi u inostranstvu, a prethodni popis iz 2002. godine evidentirao je 400.000 gastarbajtera. Međutim, demografi pretpostavljaju da je tih ljudi barem duplo više, odnosno da u ovom momentu više od 600.000 naših ljudi živi u inostranstvu duže od godinu dana i nema nameru da se vrati. Nažalost, zvanična statistika o emigrantima ne postoji, jer se ljudi ne odjavljuju sa svoje adrese kada odlaze iz Srbije, pa mi do podataka dolazimo na zaobilazan način – kada prilikom popisa stanovništva porodica prijavi svoje odsutne članove koji su emigrirali.

Mi te podatke onda poredimo sa imigracionom statistikom stranih zemalja u koje odlazi najveći broj naših sugrađana i onda stvaramo sliku o emigrantima – objašnjava naš sagovornik.

Analizirajući obrazovni profil naših emigranata u poslednjoj polovini veka, Vladimir Nikitović kaže da su sedamdesetih i osamdesetih godina iz Srbije uglavnom odlazili poluobrazovani i neobrazovani građani, pretežno iz istočne Srbije (Petrovac na Mlavi, Žagubica, Žabari, Požarevac...), a imigracione mreže koje su se tada stvorile i danas funkcionišu.

– U periodu 1960–1980. većina emigranata bila je niskog obrazovanja i odlazila je u inostranstvo uglavnom preko međunarodnih bilateralnih sporazuma o zapošljavanju. Intelektualna emigracija odlazi iz Srbije početkom osamdesetih, kada je počela informatička revolucija, a devedesetih godina taj emigrantski talas dostigao je intenzitet cunamija. Mladi su počeli da se iseljavaju i u zemlje koje se ranije nisu nalazile na emigrantskoj mapi – Kanadu, Australiju i Novi Zeland. Kada je reč o evropskim zemljama, skorija emigracija visokoobrazovanih iz Srbije uglavnom je usmerena ka Velikoj Britaniji, budući da je engleski jezik najrasprostranjeniji strani jezik među mladima u Srbiji. Međutim, Italija, kao najpopularnije novo odredište, i dalje je uglavnom privlačna osobama koja imaju srednje (posebno srednje medicinsko) ili osnovno obrazovanje. Zbog postojećih, dobro razvijenih migracionih mreža iz ranijih perioda, Nemačka, Austrija, Švajcarska i Švedska i dalje su interesantne za osobe nižeg ili srednjeg obrazovanja, a srpski državljani koji migriraju u Rusiju, zapadnu Aziju i afričke zemlje uglavnom su angažovani u građevinarstvu – objašnjava Vladimir Nikitović.

Procenjujući uticaj migracija na obrazovni profil nacije, on konstatuje da u Srbiji tek svaka 15 osoba ima fakultetsku diplomu, zbog čega odlazak mladih intelektualaca ima poražavajući efekat. On izražava bojazan da će nakon prijema u EU iz Srbije doći do novog emigracionog talasa i da će svake godine odlaziti između 20.000 i 25.000 mladih i obrazovanih ljudi.

U poslednje vreme, konstatuje Vladimir Nikitović, veliki broj naših sugrađana odlazi u Švedsku i Norvešku – bogate socijalne države koje su siromašne stanovništvom, zbog čega su počele da otvaraju svoje granice prema emigrantima. Ipak, najveći odliv mozgova u poslednjoj deceniji dogodio se između 2008. i 2010. godine kada su naši sugrađani masovno odlazili u Nemačku, Austriju, Sloveniju, Italiju, SAD, Švajcarsku, Mađarsku i Francusku.

Statistika o povratku emigranata svedoči da se u zemlju porekla godišnje vraća 20.000 – uglavnom starijih ljudi koji su otišli u penziju i čijim naslednicima ne pada na pamet da se vrate u Srbiju. Najveći broj penzionera koji se vraćaju u Srbiju po završetku radnog veka u inostranstvu vraća se iz Nemačke i Austrije.

Katarina Đorđević