[Tahirovce]

PRIRODNE LEPOTE SJENIČKOG KRAJA



KLISURA UVCA, PRIRODNI DRAGULJ



Priroda nije bila škrta pri darivanju sjeničkog kraja spektakularnim prirodnim lepotama i retkostima. Sa svojim planinama i rekama, vodopadima, pećinama, jamama, klisurama, kanjonima, vrelima, poljima, šumama i pašnjacima, ovaj kraj predstavlja iznenađenje, ne samo za one koji se prvi put upoznaju sa prirodnim lepotama Sjenice, već i za dugogodišnje istraživače, kojima svaki novi boravak, donosi nova saznanja, uzbuđenja i emocije. Iako postoje prirodni uslovi za razvoj turizma, Sjenica je još uvek turistički nerazvijena opština, a u njenim prirodnim lepotama uživaju samo retki turisti i zaljubljenici prirode.

Veštačko jezero Uvac – kažu posetioci – predstavlja pravi prirodni dragulj i turističku atrakciju Sjenice. Ovo jezero, u dužini od 26 kilometara, smešteno je u jedinstvenoj i impresivnoj klisuri, koja ujedno predstavlja najveće stanište beloglavih supova na Balkanu, čija je brojnost, od 60 gnezdećih parova, ove godine rekordna. Klisura Uvca, kao najznačajnije stanište zaštićene vrste orlova ''čistača prirode'', kako još zovu beloglave supove, je prošle godine, na predlog Zavoda za zaštitu prirode Srbije, u celosti proglašena specijalnim zaštićenim rezervatom. Čuvarska služba redovno kontroliše zonu zaštićenog rezervata, i radeći, kako kažu ''pionirski posao'', oni postavljaju temelje budućeg razvoja turizma. Jer, za zainteresovane posetioce, čuvarska služba organizuje obilazak zaštićenog rezervata. Na taj način, samo retki gosti iz različitih krajeva sveta, imaju priliku da se upoznaju sa sjeničkom prirodom, koja svakoga oduševljava, a umetnicima služi kao neiscrpna inspiracija. Nakon obilaska sjeničkog jezera, francuski pisac i potpredsednik jedne od pariskih opština Alan Burgaser, koji je nedavno boravio u Sjenici u okviru kulturne manifestacije ,,Parižani u Sjenici'', je rekao:,,Pariz mi je monoton, nakon onoga što sam doživeo u Sjenici''. Slično prokomentarišu i ostali stranci koji ''dožive'' sjeničku prirodu.

Pored beloglavog supa, sjenička klisura Uvca je bogata, raznovrsnom florom i faunom, pećinama kao što su: Ledena, Ušačka, Baždarska i Tubića pećina, a zbog drevnih ostataka zidina i kaldrme iz doba rimskog carstva, ova klisura ima i istorijski značaj.

Pri obilasku pećina, iz čistog entuzijazma i ljubavi prema prirodi, sjenički geolog Reuf Hodžić, neretko se prihvata uloge turističkog vodiča. Posetiocima sa oduševljenjem priča, naročito o Ledenoj pećini. ,,Ledena pećina se nalazi u dolini Uvca, i sa 6.200.metara istraženih kanala, predstavlja najdužu pećinu u Srbiji. Na oko 400 metara od izlaza (gledano od klisure prema unutrašnjosti) – objašnjava Reuf – počinje deo najbogatiji nakitom. Ledena pećina je poznata po džinovskim stalaktitima i stalagnitima, po šumi stubova, neprekidno u dužini od jednog kilometra, kao i po ostacima pećinskog medveda. Inače, ova pećina je viši nivo Ušačkog pećinskog sistema. Kroz nju je nekada tekla voda, koja više ne teče, osim u vrijeme otapanja snijega i izrazito visokog nivoa podzemnih voda. Kanal Ušačke pećine se prostire paralelno, na oko 100 metara udaljenosti i dvadesetak metara visinske razlike. Ulaz u ovu pećinu je jama Bezdan, duboka oko 40 metara. Pećina je nastal u kamenu starom oko dvadeset miliona godina, i radi se o fosilizovanom nakitu, koji je davno prestao da radi – objašnjava Reuf Hodžić posetiocima, naglašavajući da procesi nastanka pećine i svega što je u njoj, traju milionima godina, uz obavezan apel da treba čuvati pećinski nakit jer, kako kaže ,,Ono što je milionima godina stvarano, ljudska ruka može za nekoliko sekundi uništiti.'' Hodžić smatra da je Ledena pećina, po nakitu najbogatija u svetu. ,,Postoje u svetu i duže pećine. Najduža je preko 200 kilometara. Međutim, po lepoti i bogatstvu nakita, ovo je jedna od najlepših pećina u svetu. U bivšoj Jugoslaviji, najveća i najpoznatija pećina, bila je Postojinska jama, sa dužinom, u to vrijeme, jer su kasnije rađena i nova istraživanja, od oko 16 kilometara. Mislim da se, po bogastvu nakita ne može meriti sa Ledenom pećinom. Poznatija jeste, jer je, za razliku od naše, dobro izreklamirana.''

Bogastvo nakita u Ledenoj pećini, oduševilo je i dr Seada Vojnikovića, profesora na Šumarskom fakultetu u Sarajevu, koji je tom prilikom išao sa grupm posetilaca. ,,Ja sam fasciniran ovom pećinom i nakitom u njoj. Ovo je, sasvim sigurno izuzetan prirodni dragulj. Ali želim da naglasim, pored poznatih beloglavih supova i pećina u klisuri Uvca, malo se zna da na području planine Ozren, postoji jedna skupina endemne flore, koja pripada sempertinofitama, koje su isto rijetke i ugrožene u svijetu i za koje treba takođe obratiti pađnju. Ovde se, na jednom veoma uskom i malom prostoru nalazi jedan izuzetan biodiverzitet, malo zapamćen u svijetu. I kompletna klisura Uvca predstavlja jedan zaseban dragulj i turističku atrakciju. Nadam se da će ubuduće, ove izuzetne prirodne ljepote, postati dostupne i široj javnosti, i da će stanovnici ovog kraja umeti da čuvaju i unapređuju svoje prirodno naslijeđe, i da neće propustiti priliku da postanu poznati po svojim prirodnim ljepotama i rijetkostima'', rekao je profesor Vojniković.

Od čuvarske službe specijalnog zaštićenog rezervata, saznali smo da se planira izgradnja punktova na granicama rezervata i postavljanje ograda na pećinskim ulazima, ne da bi se zabranio ulazak, već da bi posetioci ulazili samo uz pratnju čuvara. Zato možemo zaključiti da čuvarska služba zaista obavlja pionirski posao, što može označavati i početak razvoja turizma u sjeničkom kraju