[supergirl]

KRATKA BIOGRAFIJA LICNOSTI CIJA CE IMENA NOSITI ULISE U SJENICI
1. Mehmed Nurudin -Vehbi - Efendija Semsikodic, dugogodisnji pljevaski muftija (22.godine. Jedan je od glavnih organizatora oruzanog otpora austro-ugarskoj okupaciji Bosne i Hercegovine posle Berlinskog kongresa. Istakao se kao komandant Odreda dobrovoljaca (oko 8000 boraca od cega je 3500 bilo Semsikadicevih sandzaklija) u borbama za odbranu Tuzle i okoline u avgustu i septembru 1878.godine, nanijevsi pri tome Austrijancima nekoliko poraza. Medjutim, dolaskom novih austro-ugarskih snaga koje su brojcano 2-3 puta bile vece od njegovog Odreda, pa se Semsikodic krajem septembra,posle pada tuzle povlaci u Visegrad i Sandzak,pruzajuci okupatoru zestok otpor. Austro-ugarska je do kraja 1878.god. okupirala BiH,ali ne i Sandzak.
2. Murat-efendija Seceragic, muftija iz Prijepolja. Bio je od 1931-1941 godine sudija vrhovnog serijatskog suda u Skoplju. Ucesnik je NDR-a od 1941. do 1945.godine i obavljao je duznost podpresjednika ZAVND-Sandzaka istakavsi se kao odlican borac za ocuvanje autonomije Sandzaka. Zajedno sa Sretenom Vukosavljevicem, predsjednikom ZAVND-Sandzaka odbio je da potpise Rezoluciju Vlade Jugoslavije donijetu u martu 1945.godine o rasformiranju Sandzaka,ukidanju njegove autonomije i teritorijalnoj podeli Sandzaka na dva dijela koja su do danas ostala u sastavu Srbije i Crne Gore. Poslije drugog svjetskog rata u ondasnjoj FNRJ bio je zamjenik Reis-ul-uleme.
3. Ishak-beg Ishakovic,Krajisnik (najvisa vojna i administrativna upravna funkcija u Turskoj u vrijeme vladavine sultana Bajazita i mehmeda II Fatiha ),sin je cuvenog vojskovodje Ishak-Bega,osvajaca Skoplja 1392.godine i tvorca skopskog krajista. Na duznost skopskog krajisnika dosao je 1432.godine i nastavio dalja turska osvajanja Srbije,Bosne i Crne Gore. U pohodu na Bosnu osvojio je grad Sjenicu 1450.godine. Osnivac je Sarajeva 1457.godine i Novod Pazara (Jeni Pazar) 1461.godina.
4. Evlija Celebija, najveci turski i jedan od najvecih putopisaca u svijetu. Sezdesetih i sedamdesetih godina XVII vijeka proputovao je Rumeliju pri cemo je detaljno opisao sela,varosi,nahije,kasabe i sehere,ljude i njihov zivot, obicaje,religije, tradicije, folklore, nacionalnu i socijalanu strukturu stanovnistva,institucije i uredjenje carstva,ratove i sukobe,migracije i emigracije,arhitekturu,umjetnost,kulturu i filozofiju.
5. Zuko Dzumhur, najveci bosnjacki i bosanski putopisac, knjizevnik, satiricar,humorist i karikaturista koji je od 50-ih do 80-ih godina XX stoljeca hodajuci (“Hodoljublja”) i putujuci po Bosni, ondasnjoj Jugoslaviji, Evropi i svijetu, pisanom i usmenom rijecju, kamerom i fotografskom aparatom biljezio,opisovao,tumacio,hvalio i kritikovao prirodnje ljepote i dostignuca ljudskog uma i civilizacije sa posebnim osvrtom na muslimansku kulturu,arapsku,tursku i bosnjacku.
6. Safet-beg Besagic, knjizevnik i knjizevni kriticar,historicar i novinar, jedan od osnivaca i saradnik lista “Bosnjak” koji je stampan od 1891.godine,a osnivac je i uradnik prvog bosnjackog knjizevnog casopisa “Behar” od 1900.godine. Jedan je od najvecih bosnjackih intelektualaca u grugoj polovini XIX veka i prvim decenijama XX vijeka. Besagic je izvanredan borac za nacionalnu afirmacijuBosnjaka, a protiv svojatanja i osimilacije bosanskih muslimana od strane Srba i Hrvata. Snagom svog raskosnog intelekta i neosporivim argumentima i cinjenicama dokazivao je autohtonost i originalnost muslimansko-bosnjacke nacije.
7. Dr.Mehmed Spaho, jedan je od osnivaca i dugogodisnji predsednik najvece muslimanske stranke izmedju dva svjetska rata u Kraljevini SHS i Kraljevini Jugoslaviji. Istakao se kao borac protiv diktature kralja Aleksandra, velikog srpskog hegemonizma i hrvatskog nacionalizma,a za autonomiju Bosne i afirmaciju muslimana, prepostavlja se da je ubijen 1939.godine (zagonetna smrt) i to u vrijeme sklapanja sporazuma Cvetkovic-Macek, kojim je trebalo da se rijesi hrvatsko nacionalno pitanje stavrnajem banovine Hrvatske odnosno podjelom BiH izmedju velikosrpske i velikohrvatske burzoazije, cemu se Dr.Spaho energicno suprostavio.
8. Musa Cazim-Catic, istaknuti bosnjacki knjizevnik,pjesnik i kriticar,jedan je od utemeljivaca muslimansko-bosnjacke moderne knjizevnosti i njenih pravaca impresionizma i simbolizma,odnosno muslimanskog preporoda. Taj period od 1887.godine do tridesetih godina XX vijeka je dinamicno vrijeme budjenje muslimansko-bosnjacke nacionalne svijesti i afirmacije ideja o autohtonosti bosnjacko-muslimanske nacije cemu je veliki doprinos dao Catic.
9. Mehmedalija-Mak-Dizdar, SAVREMENI BOSANSKI PJESNIK, kriticar i esejista,veliki je poznavalac bosanske i bosnjacke tradicionalne knjizevnosti. U zbirci pjesama “Kameni spavac” artikulise i afirmise etnogenezu nacionalnog bica i njegovog muslimansko – bosnjackog identiteta.
10. Skender Kulenovic, PROZAISTA,ROMANOPISAC, lingvista i esejista,posebno u romanu “Ponornica” istakao je najdivniju i najoriginalniju knjizevno-jezicku afirmaciju muslimansko-bosnjackog identiteta.
11. Mesa Selimovic, posebno u djelima “Dervis i smrt” i “Tvrdjava” kao i u ostalim, pored odlicnog poznavanja historije,tradicije,religije ,obicaja filozofije,folklora i etnogeneze muslimana bosnjaka,afirmise i istice kao niko do tada,ono po cemu se muslimani-Bosnjaci razlikuju od Srba i Hrvata, tj. Ono po cemu ih cini posebnom nacijom odnosno narodom.
12. Hasan Kikić, u svojim djelima, crpeći narodnu tradiciju I filozofiju vezivanjem nacionalnih atributa za jezik, čime značajno obogaćuju bosanski jezik – leksičko frazeološkim sadžajem i bitno utiče na nacionalno osvešćavanje i emancipaciju Bošnjaka
13. Ćamil Sijarić, jedan od najvećih knjićevnika Sandžaka, romanopisac i pripovjedač, učenik Gazi-Ishak begove medrese u Skoplju, u djelima koja su prevođena na gotovo sve svjetske jezike, dao je neprocjenjiv značdaj afirmaciji bošnjačkekulture i Bošnjaka kao naroda kako u Sandžaku, Bosni i Jugoslaviji, tako i u svijetu
14. Ismet Mujezinović, umjetnik, slikar, soc-realističkog i post-modernističkog pravca, 50.tih i 60-tih godina XX vijeka. U njegovim umetničkim ostvarenjima (slikama-portretima) prepoznatljivi su elementi uticaja orijentalnog- islamskog, ali i uticaja autohtonog bosanskog odnosno narodnaog stvaralaštva.
15. Džemal Bijedić, istaknuti revolucionar, prvoborac NDR-a, dugogodišnji predsjednik SIV-a (vlada SFRJ). Borac za afirmaciju muslimana i B i H kao republike (države) u socijalizmu.

16. Braća Pozderac (Nurija i sinovci Hakija i hamdija), revolucionari, poznati borci protiv fašizma, učesnici NDR-a (Nurija hodža i podpresjednik AVNOJ-a, a Hamdija i Hakija državnici B i H i Jugoslavije), istaknuti su borci protiv srpskog i hrvatskog nacionalizma, a za afirmaciju muslimana i B i H kao države.
17. Husein – kapetan - Gradaščević, VOĐA BUNE BOSANSKIH AJANA (prvaka), u početku za čuvanje svojih pozicija, a kasnije prerasla u pokret za autonomiju B i H. U oružanim akcijama od juna 1831. Godine do juna 1832.godine, porazio je vojsku bosanskog vezira, a u bici kod Ljipljana (na Kosovu) i vojsku sultanovu. Muslimani Priboja, Prijepolja i Sjenice podržali su ovaj pokret kao dobrovoljci u jedinicama kapetana Gradaščevića ( „Zmaj od Bosne“), i u obezbeđenju logističke podrške. Medjutim zbog slabe organizacije i nesloge vrha pokreta, Sultan Mahmut II je uspeo u kontra-ofanzivi da razbije vojsku Gradaščevića u nekoliko bitaka. Pokret je definitivno ugušio Omer-paša-Latas 1851.godine.

18. Emina Bučan, mlada 20-ogodišnja Bošnjakinja sa Bara (Selo kod Sjenice), u toku velike četničke ofanzive u januraui februaru 1943.godine na Bihor, Pešter i Limsku dolinu, radi uništenja muslimanskog življa na tim prostorima, herojski je branila svoju kuću, braćum sestre i komšije koje su četnici opkolili. Kada je nestalo municijepošla je u hambar da je preuzme, ali su je tada uhvatili četnici. Prepoznavši među njima komšiju-četnika obratila mu se riječima: „Krv neka ti je halal, a obraz mi čuvaj“. Komšija je shvatio značaj tih riječi i ubio ju je nedozvolivši da je razjarena četnička grupa siluje. Ovaj čin žrtvovanja mladog života za odbranu djece, starih i iznemoglih, posebno za obraz, čast i dostojanstvo, ostaje kao simbol muslimanskom narodu posebno muslimanki ženi, da su obraz i poštenje vredniji od samog zivota.
19. Jela Jovanović, mlada 22-godišnja devojka, skojevka i simptizer partizanskog pokreta, pomažući partizansku gerilu na Zlataru za vrijeme četničke ofanzive, i početkom 1943.godine, bila je zarobljena zverski mučena i zaklana od strane četnika. U svjesti srpskog naroda sa svih prostora ostala je kao simbol herojstva i žrtvovanja mladog života za ciljeve i ideale za koje se borila.

20. Jusuf Mehonić, najveći vođa komifskog pokreta u Sandžaku. Poslije Balkanskih ratova 1912. I 1913.godine, Sandžak su zausele srpske i crnogorske jedinicei omogućile uspostavljanjesrpsko-crnogorske vlastina tom području. Međutim, nova vlast, gotovo ništa nije preduzela u prvim mjesecima, da spriječi pljačku, progone i ubistva muslimanskog stanovništva. Stoga su muslimani-Bošnjaci bili prinuđeni da se samoorganizuju, da formiraju oružane družine, grupe- komite i tako štite muslimanski narod. Mladi energični i sposobni Jusuf Mehonić iz Bijelog Polja je 1913.godine, iz naprijed navedenih razloga formirao komitsku četu od 20 ljudi, koja je od 1925.godine brojala 70 boraca, koji su na području Bihora, Pešteri, Limske doline zapadnog Kosovado severne Albanije štitili narod od terora komistskih četa ozloglašenog Koste Pećanca. U međuvremenu Mehonić je uspeo da poveže i da koordinira i druge komitske družine muslimanskog stanovništvana tim prostorima. Ubije je 1925.godine posle čega se njegov pokret raspao.

21. Gamal-Abdel-Naser, predsednik Egipta i tvorac UAR (Unija Egipta i Sirije – kratkotrajna), priajtelj jugoslovenskog naroda, jedan od osnivača nesvrstanog pokreta i veliki borac protiv jevrejskog cionizma i izraelskog hegemonizma.

22. Selmo Hašimbegović, završio je veliku medresu u Skoplju 1937.godine proborac je u NDR-u, istaknuti političar i dosledni borac za afirmaciju muslimana kao nacije i njihovo zaustavljanje u Sandžaku 60-tih godina da se naseljavaju u Tursku.

23. Dr Vladimir Dedijer, prvoborac NDR-a. Član vrhovnog štaba partizanske vojske, poznati istoričar i borac protiv staljinizma. Jedan je od prvih istoričara koji je u SFRJ 80-tih godina na osnovu relevantnih podataka, doakza, činjenica i autentičnih izvora napisao poznatu studiju o genocidu nad muslimanima u II svetskim ratu.

24. Avdo Međedović, iz Bijelog Polja, pesnik i sakupljač epskog i lirskog narodnog stvaralaštva, više poznat na zapadu nego u domovini. Za njega je univerzitetski profesor sa Harvarda-Milman Peri rekao da je novi Homer, a njegov spjev od 12000 stihova uporedio sa Ilijadom. Zasluzen je i po tome sto je otrgao od zaborava ogeomno bogatstvo epskog i lirskog narodnog stvaralastva Sandzaka i ucinio ga dostupnim svetskoj javnosti.


25. Braca Colovic(Isidot I Nicifor), sinovi uglednog domacina Budimira Colovica, napredni omladinci, ucesnici NOP-a iz Sjenice. Obavljali su znacajne funkcije u sjenickom, pazarskom i kraljevackom srezu i u R. Srbiji. Isticali su se za zajednicki u ravnopravni suzivot Muslimana i Srba na ovim prostorima.


26. Rusid- efendija Spahovic, gradonacelnik Sjenice za vreme prvog svetskog rata. Organizator je vrlo znacajnog politickog skupa u Sjenici-poznata Sjenicka Konferencija, odrzna 24. I 25. avgusta 1917. godine, na kojoj je raspravljano prvi put u istoriji Sandzaka, o njegovoj autonomiji, odnosno o prikljucenju Sandzaka Bosni i Hercegovini. Nakon stvaranja Kraljevine SHS 1918. godine Rusid- efendija Spahovic je sa ostalim ucesnicima Sjenicke konferencije osudjen za veleizdaju, ali je Kraljevskim ukazom sudski postupak obustavljen a ucesnici konferencije oslobodjeni. Kao gradonacelnik nastojao je da poslije rata izgradjuje Sjenicu kao modernu varos sa novim gradjevinama (ducani, uredjeni sokaci- ulice, pijacama, trgom) i razvijenom trgovinom.


27. Valida Sultan ( Sultanija-Valida), Sultanija-zena Sultana-Abdul Medzida nastavljaca reformi u Turskoj 60-tih, 70-tih godina XIX vijeka (modernizacija I evropeizacija Turske zapoceta 30-tiih godina “Tanzimat”-spasonosne uredbe, ‘Hatiserif od Gilphane” i drugo). Valida je majka Sultan Abdul Hamida. Od polovine XIX vijeka Sjenica dozivljava politicki, ekonomski i drustveni uspon. 50-tih godina XIX vijeka Sjenica je bila sediste novopazarskog kajmakamluku ( okrug-umesto Sandzaka), a od 1865.godine, kada se novom carskom uredbom Bosanski Elajet dijeli ponove na Sandzake, Sjenica je postala sediste novopazarskog Sandzaka. Sultanija Valida je 60-tih I 70-tih godina XIX vijeka finansirala izgradnju velelepne Dzamije u Sjenici ( Dzamija Sultan Valide) koja je i danas u funkciji, ali i ptedstavlja znacajan kulturno-istorijski spomenik posebno u arhitektonsko-orijentalnom smislu ( poznata kupola Dzamije).


28. Sreten Vukosavljevic, iz Prijepolja, istaknuti je politicar Kraljevine Jugpslavije, jedan od tvoraca zemljoradnicke stranke, proofesor Beogradskog univerziteta – spciolog, veliki antifasista i ucesnik NOP-a i predsednik ZAVNO-Sandzak. Kao afirmisani Sandzaklija-teorijski u svojim studijama i u casopisu ‘Glas Sandzaka” (bio je njegov urednik 1939.god.), i ptakticno u politickom radu dao je veliki doprinos ocuvanju celovitosti u autonomnosti Sandzaka. S toga je, na prvoj( konstituivnoj) sednici ZAVNO-Sandzaka odrzanoj u Pljevljima 1943.godine Sreten Vukosavljevic izabran za njegovog predsednika. Od 1943. do marta 1945. Sandzak je, i ako u ratnim uslovima, fukcionisao kao autonomna oblast. Medjutim, najvisi drzavni i partijski vrh odlucio je da se Sandzak kao autonomna oblst ukine, a Sandzak podijeli izmedju Republike Srbije I C.Gore. Sreten Vukosavljevic je kao predednik ZAVNO-Sandzaka odbio da potpisen rezoluciju o ukidanju Sandzaka na poslednjoj sednici ZAVNO-Sandzaka odrzanoj 29.03.1945.godine u N.Pazaru.


29. Beciraga Hodzic, rodonacalnik brojne i ugledne porodice Hodzic u Sjenici. Kao oficirske vojske nije prihvatio okupaciju Bosne i Hercegovine od strane Austro-ugarske (jedna od odluka Berlinskog kongresa iz 1878. god.), vec je pruzio otpor sve do 1882. godine kada je nakon potpune okupacije morao da napusti Hercegovinu (Gacko) i da se sa brojnim Bosnjackim muslimanskim porodicama naseli u Sjenici i okolini.


30. Hasan-aga Zvizdic, najistaknutiji je clan porodice Zvizdic, koja je posle Berlinskog kongresa(1878. god.) i okupacije B i H od strane Austro-ugarske sa brojnim porodicama Hodzic, Ciljevic, Kadric, Bajrovic i dr, doselila u Sjenici. Kao sposoban trgovac formirao je trgovacku kompaniju koja je imala nonopol u Sandzaku trgujuci po crnogorskom primorju sa Beogradom, Skopljem, Solunom i Turskom. Nakon okupacije Kraljevine Jugoslavije u aprilu i njene podjele u maju 1941.god. od strane fasistickih zemalja(Sjenica je vise puta u toku 1941. god, pripadala okupacionim vonama Nemacke i Italije), stvaranja I delovanja cetnickog pokreta Draze Mihajlovica I pocetka partizanskog ustanka polovinom 1941.god., Zvizdic je realmo procenjujuci novonastalu situaciju konstatovao da se ce gradjanski rat i medjunacionalni sukobi zahvratiti i Sjenicu s obzirom na njen mjesoviti nacionalni sastav( Bonjaci, Srbi i Crnogorci ). S toga je nastojao da sa najvidjenijim Muslimanima i Srbima sa tog podrucja pa u siregm stvori Savez gradja za jajednicnku borbu za ocuvanje mira i sprecavanje medjunacionalnih klasnih i verskih sukoba. U tom smisu formirao je “narodnu miliciju” (mjesovitog nacionalnog sastava) koja je uspesno odrzavala red i mir i sprecavala dolazak partizana i cetnika na ovo podrucje, cijja bi pojava izazvala medjunacionalne, verke i klasne sukobe i krvoprolice. Medjutim, vez obzira sto se komanda partizanskih jedinica stacioniranih kod Nove Varosi , nacelno se dogovorila sa H. Zvizdicem, R. Karamarkovicem i drugim vidjenijim ljudima iz Sjenice da nece napasti Sjenicu i bez obzira sto su Tito i vrhovni stab izdali naredjenje da se ne napadnu utvrdjena mjesta, te jedinice su ipak 21.decembea 1941.godine napale Sjenicu. Sjenicani su se zestoko suprostavili, razbili partizane i nanijeli im velike gubitke(52 poginulih i desetak ranjenih).Vrhovni srab i Tito su ostro osudili komandu partizanskih odreda koji su napali Sjenicu. Medjutim taj poraz partizani i njihova vlast nisu mogli da oprpste Sjenici ni Hasanu Zvizdicu. Sjenicanima je nametnuta kolektivna krivica i odgovornost, a Hasan je proglasen narodnim neprijateljem, zbog cega je pocetkom 1945.god. emigrirao u Tursku.


31. Milovan Djilas, bio je prije Drugog Svetskog rata, u toku rata, i do 1952. god, jedan od najznacajnijih licnosti KPJ, NOP-a I FHRJ. Pocetkom 50-tih godina sukobio se sa tadasnjim drzavnim i politckim rukovodstvom zbog kritikovanja parijskog jednoumlja, srastanja drzave u partije i stvaranja partijske drzave, jednopariskog politickog sistema odnosno diktata partije. Od 1952.god. kada je iskljucen iz partije i svih drzavnih i politickih funkcija postaje dissident, opponent i najvecu neprijatelj tadasnjeg rezima. Od pocetka raspada SFRJ I uvodjenja visepartijskog sistema u Srbiji, vrlo cesto u svojim studijama, raspravama, novinskim clancima, radiju u TV-u u okviru svojih generalnih opredeljenja za visepartijski politicki system, neposrednu demokratiju, jednakost i ravnopravnost svih prava nacionalnih manjina, prava covjeka i gradjanina, jasno artikulise teze, neravnopravnosti Muslimana u SFRJ i.. SRJ, o njihovoj diskriminaciji i asimilaciji od strane rezima u Srbiji i Hrvatskoj, a u poslednje vrijeme i o zabludama u Bosnjackom narodu koje je unijelo veliko “M”, odnoso Muslimani kao nacija.

32. Cazim Vrcic, najistaknutiji je clan ugledne i prije drugog svetskog rata trgovacke i zemljoposednicke porodice Vrcic u Sjenici. U Kraljevini Jugoslaviji bio je znacajan trgovac i kompanjon u trgovackoj kompaniji Zvizdic-Vrcic. Za vrijeme rata 1941-1945 godine sa H. Zvizdicem, R. Karamarkovicem i dr. vidjenijim Sjenicacima, Cazim je aktivno ucestvovao u obezbedjenju mira i zajednickog zivota Muslimana I Srba na ovim prostorima sprecavajuci doalzak cetnika I partizana, odnosno gradjanski rat i medjunacionalni sukobi. Zbog te aktivnosti kao i zbog partizanskog poraza u decembru 1941. godine, prilikom napada na Sjenicu nova partizanska vlast ga je osudila krajem 1945. godine. Pokusao je da emigrira pocetkom 1945. godine ali ga je OZN-a ubila.

33. Lutvo Mahmutovic, je jedan od najagilnijih i najvrednijih clanova ugledne hotelijersko-trgovacke porodice Mahmutovic iz Sjenice. Kao mnogi Sjenicaci i Lutvo se aktivno ukljucio u odbranu Sjenice od napada cetnika i partizana cije su jedinice od polovine 1941. godine bile stacionirane na sirokom prostoru Golije, Zlatara. Jadovnika i Limske doline u podrucju Korita i Bihora. Istakao je u borbi protiv partizana prilikom napada na Sjenicu u decembru 1941. godine. Zbog toga su ga nove partiznaske vlasti pocetkom 1945. godine osudile I strijeljale.

34. Rade Karamarkovic, je najpoznatija licnost stare gradjansko-trgovacke porodice Karamarkovic iz Sjenice. U predratnoj Sjenici predstavljao je najistaknutiju politiku licnost srpskog gradjanstva. Bio je clab i na ovom prostoru lider JRZ. Pocetkom rata 1941. godine sa H. Zvizdicem i drugim uticajnim Muslimanima i Srbima angazovao se na cuvanju reda i mira u Sjenicu i sprecavanju dolaska cetnika i partizana koji bi uzrokovali gradjanski rat, vjerski, ideoloski i medjunacionalni sukob.

35. Mehmed – aga Cesovic, najvidjeniji i najvazniji clan zemljoposednicke porodice iz vremena Turske na ovom podricju i izmedju dva svetska rata. U vreme Kraljevine Jugoslavije u vise mandata obavljao je vrlo uspesnu funkciju gradonacelnika Sjenice i predsednika Sjenickog sreza. Uvazavajuci sjenicke drustvene specificnosti, multinacionalnosti ( Muslimani-Bosnjaci, Srbi, Crnogorci, Albanci), multikonfesionalnosti ( Islam, Pravoslavlje), multikulturnost ( muslimansko-islamsko-bosnjacka, srpsko-pravoslavna-orijentalna i zapadno-evropska) Mehmed je vrlo korektno, pravedno i pravicno obavljao pomenute duznosti. Zbog toga je u svijesti muslimanskog i srpskog stanovnistva ostao u sjecanju kao dobri i plemeniti aga. Za vrijeme drugog svetskog rata obavljao je takode duznost predsednika opstine Sjenica, boreci se za ocuvanje mira, sprecavajuci gradjanski rat, medjunacionalne i verske sukobe.

36. Daut Music, potice iz radnicko-kovacke porodice iz Nove Varosi. Cela porodica Music je anti-fasisticki opredeljena i od prvih dana ucestvovlala je u NDR-u. Kao prvoborac ucestvovao je u pregovorima u jesen 1941. godinr. Pokusao je da ubedi svoje partiznaske drugove i komandu odreda (P. Stamblica, M. Djilada i dr.), da se ne napada Sjenica u decembru 1941. godine, ali bez uspeha, zbog cega je bio partijski kaznjen. Sve do decembra 1943. godine isticao se kao jedan od najhrabrijih boraca Trece candzacke brigade kada je i poginuo.

37. Jezdimir Lovic, iz Lopoza (opstina Sjenica), prvoborac i jedini narodni heroj iz ovog kraja. Istaknuti je borac Trece sandzacke brigade i njen politicki komesar, polse Trsove smrti. Posle bitke na Sutjesci sa dijelovima Trece sandzacke brigade u pravcu Pljevalja povlacio se i J. Lovic. Poginuo je u sukobu sa cetnicima u selu Krupice kod Pljevalja u avgustu 1943. godine.

38. Muhamed Abdagic, potice iz vrlo ugledne porodice Abdagic iz Sjence. Pohadjao je Veliku medresu u Skoplju i pravni fakultet u Beogradu. Jos kao medresant aktivno je sudjelovao u radu naprednih kulturno-zabavnih udruzenja i organizacija. Kao student Beogradskog univerziteta sa Trsom i drugim studentima iz Sandzaka radi u drugim kulturnim, zabavnim i brojnim antifasistickim udruzenjima. Uoci drugog aktivno sudjeluje u brojnim antifasistickim i antirezimskim manifestacijama i demonstracijama. Clan je predratne KPJ, ali kasnije i njen disident i kriticar. Poslije rata posvecuje se kulturno-umetnickom, knjizevnom i publicistickom stvaralastvu u kojem dominiraju teme iz predratne Sjenice i Sandzaka, afirmisu na poseban nacim proslost i sadasnjost muslimansko-bosljackog naroda.

39. Velimir Jakic, iz Pljevalja, prvoborac i ucesnik NDR-a od 1941. godine, Bio je politicki komesar Trece Sandzacke brigade. Narodni je heroj.

40. Ahmet Abdagic, brat Muhameda Abdagica, omladinski aktivista prije Drugog svetskog rata. Tokom 1941. godine odrzavao je veze sa partizanima koji su se krajem te godine nalazili u okolini N. Varosi. Prilikom partizanskog napada na Sjenicu 21. decembra 1941. godine prikljucio se njihovim jedinicama, ali je istog dana i poginuo.

41. Alefendija Fijuljanin, potice iz stare ugledne gradjanske porodice iz Sjenice. Kao omladinac zavrsio je tursku gimnaziju u Skolju koja mu je omogucila vrlo siroko obrazovanje. Izmedju dva svetska rata, kao vrlo obrazovan covek saradjivao je sa trgovackim porodicama Zvizdic – Vrcic. U toku rata zalagao se za mir, versku i politicku toleranciju i zajednicki suzivot Muslimana i Srba, a protiv gradjanskog rata i medjunacionalnih sukoba. Samo zato sto je saradjivao je sa H. Zvizdicem. Ubili su ga partizani prlikom prvog oslobodjenja Sjenice u oktobru 1944. godine. 42.Omer Ibrovic je jedan od najuticajnijih i najvidjenijih ljudi ne samo porodice Ibrovic vec i cijele Kladnice(opstina Sjenica).Pre Drugog svetskog rata u vise mandata obavljao je duznost predsednika opstine Kladnica.Zbog svoje pravdoljubivosti,suptilnog politickog delovanja i energicnog zalaganja za nacionalnu i versku ravnopravnost Muslimana-Bosnjaka u ondasnjoj Kraljevini Jugoslaviji,ali i ravnopravan i zajednicki suzivot sa Srbima na sandzackim prostorima.Posle ”Petomajskih izbora” 1935.godine,izabran je za vijecnika Zetske banovine(Sjenica je tada pripadala Zetskoj banovini).Kao veliki borac za afirmaciju muslimanske culture i za prosvjecivanje Muslimana-Bosnjaka zasluzan je sto su njegovi sinovi serif-zavrsio veliku Medresu u Skoplju 1937.godine,a mladji Mehmedalija pohadjao je istu do 1941.godine,kada je zbog rata prestala da radi,da bi skolovanje nastavio u Sarajevu i postao prvi doktor nauka sa sjenickog prostora.

43.Rifat Burdjovic Trso Bjelopoljac jedan od najistaknutjih i najznacajnijih licnosti novije istorije Sandzaka.zavrsio je Veliku medresu u Skoplju 1933.godine.Kao medresant istakao se u organizovanju i radu brojnih kulturno-umetnickih drustava i udruzenja okupljajuci u njima medresante iz Sandzaka.na studijama prava u Beogradu sve do aprila1943.godine istakao se kao neprikosnoveni lider-omladinski i studentski(bio je predsednik Univerzitetskog komiteta),organizator brojnih kulturnih manifestacija,antirezimskih i antifasistickih demonstracija.Iako je bio clan KPJ,iako se nalazio u njenom vrhu,njegov rad na afirmaciju muslimanskog naroda,nacionalnom i kulturnom preporodu bosnjaka i sticanju autonomije Sandzaka prevazilazi uske partijske i ideolosko-klasne komunisticke okvire.Jedan od glavnih organizatora antifasisticke borbe i ustanka u Sandzaku 1941.godine.Ubijen je u oktobru 1942.godine na zavjerski i misteriozan nacin od strane cetnika zajedno sa Volodjom-komandantom III sandzacke brigade,dok je Trso u tom trenutku obavljao duznost politickog komesara i zamenika predsednika Ovlasnog komiteta KPJ za Sandzak.Narodni je heroj.

44.Stevan Nemanja veliki raski zupan(1170-1196.god.)tvorac Raske-Srbije (ujedinitelj) i rodonacelnik dinastije Nemanjica(nema potrebe dalje obrazlagati).

45.Sveti Sava(Sava Rastko Nemanjic)je treci sin Stevana Nemanje.
Upornom borbom-diplomatskom i politickom uspeo je da 1219.godine dobije autorefalnost(samostalnost)srpske pravoslavne crkve od jurisdikcije vizantijske partrijarsije.Zbog sticaja crkvene samostalnosti srpska pravoslavna crkva proglasila ga je za sveca.

46.Kralj Stefan Uros I (1243-1276) treci sin Stefana Prvovencanog.U cestim ratovanjima sa Ugarskom ,Vizantijom i Bugarskom uspeo je ne samo da sacuva nezavisnost srpske drzave vec i da je teritorijalno prosiri.Nemamo pisanih istorijskih dokumenata kada je nastala Sjenica kao naselje-grad.Medjutim,Sjenica se prvi put pominje u istorijskim pisanim dokumentima u julu 1252.god. u povelji Kralja Urosa I u kojoj kralj omogucuje Dubrovackim trgovcima da mogu konaciti, boraviti,trgovati po gradu ”Senicah”.S toga analize pokazuju da je Sjenicu kao naselje u statusu trgovackog grada odredio Kralj Stefan Uros I .

47.Nikola Tesla(1856-1943.god.)rodjen u Gospici,gde je zavrsio osnovnu i srednju skolu,a studirao tehniku u Gracu i Pragu.Jedan je od najvecih istrazivaca,pronalazaca iI naucnika na polju elektrotehnike i fizike u svetu.Pantetirao je oko hiljadu pronalazaka gotovo iz svih oblasti elektrotehnike.(suvisno je dalje obrazlaganje ovog genija).


48.koca-Mimar Sinan (1489-1588 ) najveci turski arhitekta i jedan od najvecih arhitekata u svetu.ziveo je radio i stvarao za vreme kada je Turska dostigla najveci uspeh-vreme Sulejmana Velicanstvenog. Ostavio je za sobom veliki broj projektovanih i sa brojnim saradnicima izgradjenih dzamija ,hamama (gradska kupatila),saraja,mostova,bezistana,medresa,tulbeta i dr. objekata.Na zapadu su ga smatrali tvorcem turske renesanse i ”turskim Mikelandjelom”.Njegova arhitektonska skola uticala je na stvaralastvo islamske umetnosti sve do pocetka XVIII veka.Najpoznatije njegove gradjevine su u Carigradu Sulejmana Velicanstvenog,Seherzada i Mehmed-pase Sokolovica,a remek-delo mu je Selimija-dzamija u Jedrenu.Najpoznatiji i najcuveniji njegovi(sa saradnicima) su mostovi u Evropi.Most na Drini i stari Most u Mostaru(sa ucenikom Hajredinom).

49.Dervis Susic je jedan od najvecih savremenih knjizevnika BiH.Pripovedac,romanopisac i dramaturg na Akademiji nauka i umetnosti u BIH.U pripovetkama i romanima:Momce iz Vrgorca,Pobune,Uhode i dr. i u dramama:Jesenji cvat,iliri,Poslednja ljubav Hasana Kamije, na orginalan nacin opisuje ,sika bosanku,posebno bosnjacku sredinu,ljude i njihove surove,ali cestite zivote.

50.Branko Radicevic(1824-1859) znameniti lirski pesnik mladosti,ljubavi i patriotskog zanosa,romanticar.Prihvatio je Vukovu reformu srpskog jezika i prvi je poceo pevati na narodnom jeziku i u duhu narodne poezije.Autor je pesme mladosti,”Djacki rastanak”, zatim”Tuge i opomene” i satiricne pesme(nema potrebe za daljim objasnjavanjima).